Sfeerimpressie: Hoe manage je een crisis

Op missie: hoe manage je een crisis?

Structuur aanbrengen in de chaos. Dat is het geheim achter slagvaardig crisismanagement. En het is nog veel uitdagender dan het al klinkt, zo bleek tijdens onze netwerkavond op 19 september 2023. Deelnemers gingen met SoestNetwerkt-vrienden René Moraal en Ronald Christiaans – vrijwillig crisismanager na de aardbevingen in Turkije en Syrië – mee op missie.

‘Crisismanagement is lang een ondergeschoven kindje geweest in Nederland,’ zo vertelde Moraal in zijn introductie. ‘Pas met de komst van de Wet op de Veiligheidsregio’s in 2010 zijn er echt grote stappen gezet. Sindsdien zitten de meldkamers van politie, brandweer en ambulancediensten bij elkaar, waardoor er meer communicatie is tussen de hulpdiensten onderling.’

Cruciaal

Juist dat uitwisselen van informatie is cruciaal in crisismanagement, zo benadrukte Christiaans: ‘Niet alleen over de situatie waarin slachtoffers verkeren, maar ook over de veiligheidsrisico’s voor hulpdiensten.’
Christiaans, sinds 2013 meerdere malen als crisismanager uitgezonden naar rampgebieden, weet dat als geen ander. Op zijn missie naar Turkije eerder dit jaar was hij verantwoordelijk voor de veiligheid van het internationale EU coördinatieteam, onder andere met steun van twee bouwkundigen, risico-inventarisaties uit voor UN Disaster Assessment and Coordination (UNDAC) team die ter plaatse waren. ‘Denk bijvoorbeeld aan instortingsgevaar bij het betreden van gebouwen, de vervoersbewegingen en het risico op onrust.’ Christiaans rapporteerde ook over de situatie met collega’s in het veld, in veldhospitaals en dorpen in de omgeving van het rampgebied, die vaak overvol waren met familieleden uit de stad die door de aardbeving dakloos waren geworden.

Beeld, oordeel, besluit

Alleen met betrouwbare informatie krijg je als hulpdienst een helder beeld van wat er gebeurd is, kun je de ernst van de situatie beoordelen en weloverwogen besluiten nemen over de stappen die gezet moeten worden, benadrukte Moraal. ‘Beeldvorming, oordeelsvorming, besluitvorming: de ‘BOB-structuur’ komt bij het managen van een crisis herhaaldelijk terug.’

Dat klinkt eenvoudig, maar dat is het niet, zo ondervonden de deelnemers toen ze zelf met een fictieve case aan de slag gingen. ‘De stroom is voor onbepaalde tijd uitgevallen. Welke organisaties benader je? Wat ga je doen? En welke scenario’s zijn er mogelijk,’ zo luidde de groepsopdracht. Van ziekenhuizen en fabrieken tot airlines, treinen en liftbeheerders: in no time stond er een lange lijst van organisaties die met spoed gebeld (kan dat eigenlijk wel zonder stroom?) moesten worden op papier. Maar het leek onmogelijk om als klein team binnen een uur met zoveel partijen te gaan praten. Een lichte paniek maakte zich van de groepjes deelnemers meester.

Helicopter-view

Het geheim: structuur aanbrengen in de chaos. ‘Bepaal je doel, en behoud je helicopter-interview door waar mogelijk experts in te schakelen,’ aldus Christiaans. En dat moet je continu blijven doen. ‘Want alles wat je doet, is contextueel. En die context verandert telkens weer.’

Een crisis managen betekent dus ook: continu aan staan, 24 /7. ‘Na vijfeneenhalve week Turkije moest ik dan ook wel even bijslapen.’

Reflectie op de eigen onderneming

De avond werd afgesloten met een reflectie op hoe je je zelf als ondernemer kunt voorbereiden op een crisis als stroomuitval. Ideeën genoeg in het gezelschap, van een financiële buffer tot en met een goede batterij hebben voor je laptop.

Over René Moraal

René, de ondernemer achter Dare2Do, heeft bijna 30 jaar ervaring als leidinggevende en directeur van professionele organisaties op het gebied van de openbare orde en veiligheid. Opgeleid als bestuurskundige heeft hij zich verdiept in de persoonlijke ontwikkeling van mensen in organisaties met speciale aandacht voor leidinggevenden. René volgde diverse vervolgopleidingen op het gebied van organisatieontwikkeling, coaching en systemisch werken.

Over Ronald Christiaans

Ronald Christiaans, geboren en getogen Soester, is adviseur op het gebied van (internationaal) crisismanagement en innovatie. Hij werkt onder meer voor de EU en de VN. Ronald is daarnaast strategisch adviseur huisvesting bijzondere doelgroepen, betrokken bij de planvorming Hoog Water en Overstromingen en actief als trainer en coach. Ronald is verder gemeenteraadslid voor Soest2002.